Opinion di Willem Cecilia tokante e moshon unánimamente aseptá den e reunion di konseho insular

E moshon unánimamente aseptá den e reunion di konseho insular dia 2 di mei último, a lanta sierto strañesa na ambos banda di e oseano atlántiko.

E moshon ta deklará ku e legislador hulandés no ta liber pa realisá kambionan unilateral den e relashon konstitushonal entre Boneiru i Hulanda, ni sikiera si e relashon ta keda regulá dor un lei hulandés orgániko den sentido formal. Tambe e moshon ta deklará ku kualke modifikashon di e leinan di WolBES i FinBES i kambio den prosedimentu, mester tin un akuerdo promé na nivel polítiko entre gobièrnu di Hulanda, kolegio ehekutivo i kolegio insular.

Indikashon ta ku e miembronan di koalishon a laga nan mes keda sorprendé dor di un moshon ku ta zona masha simpátiko, pero ta karesé di un stèmpel klaro i konfundente di koalishon. E moshon aparentemente a keda prepará òf alomenos diskutí den e presidio di konseho insular i presidio no ta reuní ku porta habrí. No tin ningun transparensia kon e tópiko aki a yega riba agènda i si esaki tabata den e ròl di konseho insular pa traha kuadro òf su ròl representativo. Ki relashon e moshon aki tin ku e akuerdo di gobernashon i e programa di gobernashon ku ainda mester keda kompilá i akordá?

Ku kosnan no ta kana bon den presidio a bira evidente durante e tratamentu di e punto di agènda ‘Posishon di konseho insular reforma konstitushonal’. El lider di frakshon di UPB a hasi un proposishon pa usa e palabra ‘relashon’ na lugá di ‘reforma’. Oposishon tabata di opinion ku kambionan unilateral den e lei di entidatnan públiko di Boneiru, St. Eustatius i Saba (WolBES) i e lei di finansa BES (FinBES) ta enserá tambe kambionan di e struktura konstitushonal. Al fin e proposishon di e lider di frakshon di UPB a keda aseptá ku 5 voto na fabor i 3 kontra.

Mester bisa ku no ta èksistí kambionan di tal índole na un manera unilateral. Ku otro palabra Hulanda no ta kambia WolBES i FinBES sin konsultá. Ya for di 2018 pa ta eksakto, un karta di dia 13 di sèptèmber 2018, e sekretario di estado pa asuntunan Interior i di Reino di e tempu ei, a pidi e Konseho di Estado un konseho tokante e struktura eksistente entre e islanan den Caribe hulandés i Hulanda, i e papel di kordinashon di e ministerio di asuntunan Interior i di Reino (BZK). E grupo di trabou interdepartamental pa ku investigashon di maneho (IBO) tambe a duna un konseho pa ku e tema aki.

E proseso normal den e kasonan aki ta ku gabinete hulandés ta reakshoná riba e konsehonan risibí i esaki tambe a sosodé dia 4 di òktober 2019. E gabinete a suprayá ku ta èksistí posibilidatnan pa hasi pasonan nobo huntu ku e islanan. Esaki mester sosodé a base di dos proseso ku ta kore paralelo ku otro. Di un banda lo sigui i amplia e prosesesonan ku a kumbiní den e akuerdo atministrativo entre Hulanda i Boneiru di 2018. Di otro banda lo hasi esfuerso pa bin ku medidanan pa mehorá e koperashon, fortalesé e kalidat i forsa di desishon di e gobièrnu lokal i e aparato gubernamental, i garantisá un mihó integrashon den sistema- i strukturanan hulandés oropeo.

Op 8 april 2022 heeft de staatsecretaris van BZK een kamerbrief gestuurd met de stand van zaken inzake de uitvoering van de kabinetsreactie op de voorlichting van de Raad van State en de IBO. De staatsecretaris informeert dat er de afgelopen twee jaar stappen gezet zijn in de uitvoering van de kabinetsreactie. Zo zijn er verschillende financiële maatregelen geïmplementeerd, is het principe comply or explain geïntroduceerd, wordt er gewerkt aan de wijziging van de wetgeving en aan het inlopen van achterstanden. De deelnemers vanuit de openbare lichamen hebben gezorgd voor interne afstemming met hun bestuurders.

Verder wijst de staatssecrtaris de Kamer op het coalitieakkoord waarin een duidelijke ambitie neergezet: ‘In Caribisch Nederland blijven we ons inspannen om Bonaire, Saba en Sint Eustatius een gelijkwaardig deel van Nederland te laten zijn’. Het kabinet streeft daarom ernaar dat Caribisch Nederland qua voorzieningenniveau op termijn gelijkwaardiger is aan het niveau van het Europees Nederlandse stelsel.

Duidelijk is dat de motie van de eilandsraad een soort paard van Troje is dat hoogst ontvlambare politieke motieven herbergt dat lijnrecht ingaan tegen het in dezelfde vergadering unaniem vastgestelde Coalitieakkoord 2023-2027 ‘Samen met het hart voor de mens’.

De pas aangetreden nieuwe leden van de eilandsraad valt niet al te veel te verwijten daar zij nog niet voldoende gepokt en gemazeld zijn maar de vraag dient wel opgeworpen te worden of het presidium wel belast moet blijven met het voorbereiden achter gesloten deuren van zware (politiek gevoelige) onderwerpen en het agenderen ervan.

Aanbevolen wordt om een agendacommissie of een centrale commissie in te stellen die in het openbaar de agenda’s voor de eilandsraadvergaderingen voorbereid waarbij elk raadslid invloed heeft op de inhoud en vorm van de eilandsraadvergaderingen. Dit komt de politieke transparantie ten goede en versterkt als zodanig de lokale democratie.

Dr. Willem A. Cecilia

BròKèS 93.5 ………… Skuch’é!