top of page
logo
DEN AIRE93.5 FM
00:00 / 01:04
ggzsjjg.png

Boneiru 2050, un vishon naturalesa-inklusivo kombertí den sifra


Resultadonan for di un seri di seshon di diseño, tayer i entrevista ta deskribí un vishon pa Boneiru na aña 2050. Den e vishon ‘naturalesa-inklusivo’ akí medidanan pa kombatí desafio pa hende den tur sektor, ta funshoná tambe pa fortifiká naturalesa. Kon un futuro asina lo por lusi i kon esaki lo diferensiá for di e tendensianan aktual?


Boneiru, un di e islanan hulandes karibense, ta para dilanti di desafionan grandi, entre otro: maneho di turismo (di masa) i kresementu di poblashon, prevenshon di porsentahenan haltu di eroshon debí na bestia ku ta kana lòs buska kuminda, komplementashon di awa dushi den suela, oumento di uso di energia renobabel, adaptashon na subida di superfisie di laman i sirkunstansianan ekstremo di tempu, stòp pèrdida di biodiversidat i trese kambio den dependensia unilateral di turismo. Akí trinta aña inevitabelmente Boneiru ta lusi otro. E tendensianan aktual solamente lo hasi e desafionan akí mas grandi. Kua alternativa por mitigá e desafionan i ofresé hende i naturalesa un mihó futuro?


Krusada


Nan a desaroyá dos perspektiva via un proseso partisipativo ku aktornan importante for di diferente sektor. E perspektivanan ta resultado di un seri di seshon di diseño, entrevista i tayer ku ekspertonan lokal, tumadónan di desishon i investigadónan, ku sosten di informashon sientífiko i opservashon den vèlt. Pa un di e perspektivanan ta ekstrapolá e tendensianan aktual pa futuro te na aña 2050. Pa e otro perspektiva ta diseñá un vishon pa Boneiru na aña 2050, den kua a entrelasá naturalesa den tur sektor. Esaki ta enserá integrashon di medidanan naturalesa-inklusivo, manera rekolekshon di awa riba dak, reforestashon i hasi hòfinan mas bèrdè ku ayudo di espesienan indígeno i kultivo di kuminda lokal. Nos a kalkulá kon e medidanan akí lo dobla kurva di e tendensianan aktual proyektá.


Tendensianan aktual ekstrapolá


Si e tendensianan aktual kontinuá, na aña 2050 poblashon riba e isla ta dos biaha mas tantu ku awor. E kantidat di turista krusero ta kasi sinku biaha mas tantu i ta ekspandé áreanan residensial pa esaki. E demanda pa energia ta tres biaha mas tantu i e demanda pa awa ta bira kasi dòbel. Entretantu akseso na awa dushi ta bira kada biaha mas difísil i mas karu ku e klima ku ta bira mas seku.

E kabritunan i burikunan ku ta kana lòs ta sigui eliminá vegetashon, di manera ku e paisahe ta keda bira mas seku. E ekspanshon kontinuo di siudat ta hasié kada biaha mas suseptibel pa inundashon i tera ku ta spula bai. Tera ta bira kada biaha ménos adekuá pa kultivo di kuminda i dependensia di importashon for di pafó di e isla ta keda eksistí. E dependensia akí ta hasi e isla sensibel pa fluktuashon den komèrsio mundial i preisnan di merkado. Ta sigui konstruí a lo largo di kosta i esaki ta forma un muraya di konstrukshon sin interupshon, loke na su turno ta un menasa pa e forsa di atrakshon turístiko di e isla.


E alternativa


Den un futuro kaminda maneho di gobièrnu i kambio di kultura ta stimulá un relashon benefisioso pa hende i naturalesa, poblashon di e isla a stabilisá. Ekspanshon di siudat ta keda limitá na e aktual formanan di desaroyo designá. E kantidat di bishita di barku krusero a bira ménos i a disminuí e kantidat di pasahero ku avion i poblashon, di manera ku ekspanshon di siudat a para. Tin un kambio evidente pa (eko)turismo ‘high end’ ku alohamentu familiar, butikhotèl i posada den kunuku. Ta generá mayoria energia pa medio di turbina di bientu. Kasnan di famia i edifisionan empresarial ta desiñá pa rekolektá awa di yobe i energia di solo for di nan dak. Ta usa tur energia akumulá via e ret di elektrisidat urbano i áreanan di kunuku ta almasená energia na e sitio mes ku bateria. Esaki ta fortifiká e independensia energétiko di e isla i e ta redusí e dependensia di kombustibel importá. Ta usa awa ku a rekolektá for di dak i den regenbak pa muha mata. Di e manera akí esaki ta redusí e energia ku ta nesesario pa desalinisashon pa produkshon di awa dushi. A inkluí dam i tanki tambe den espasio públiko. Tur e medidanan akí ta redusí pèrdida di awa dushi i tera ku ta spula bai laman, di manera ku ta protehá e refnan kontra stekmentu i enrikesementu eksesivo ku nutriente. E roinan natural pa awa kore ta liber di opstákulo ku hende a okashoná i tin vegetashon nobo den e áreanan rònt di nan pa redusí eroshon i oumentá apsorbashon di awa den suela. Den kaso di konstrukshon nobo ta hasi uso optimal di e direkshon di bientu predominante i di protekshon kontra solo i sombra pa medio di vegetashon pa krea un klima kómodo paden i asina limitá e nesesidat pa èrko. Den kaso di proyekto di konstrukshon nobo pa un gran parti ta mantené e vegetashon natural intakto; limpiamentu kompleto di tereno promé ku e trabou di konstrukshon kuminsá no ta tuma lugá. Den kunuku ta planta palu ku ta duna sombra pa sirbi komo staka di kurá, di manera ku ta tene kabritu i buriku paden na lugá di laga nan kana dualu rònt liber. Produkshon di palu di bèrdura i fruta a bira mas usual serka empresarionan lokal. Ta bende produkto lokal fresku ku restorant, hotèl i supermarket. Ta usa desperdisio di mata komo kuminda pa kabritu ku nan ta kria pa karni den kunuku, será den kurá. Den vaye di Rincon ta desaroyá un mondi di kuminda, loke ta atraé ekoturismo i aktividat lokal. Komunidatnan i skolnan tambe ta kultivá kuminda den hòfinan lokal, di manera ku ta stimulá produkshon propio di kuminda i agrikultura.


E perspektivanan akí ta representá un seri di opshon pa e direkshon ku futuro por kue i pa loke por hasi pa dirigí futuro den un sierto direkshon òf den un otro direkshon. Nan ta forma e base pa enbolbí hende ku eksplorashon di posibel futuronan i konsekuensianan di esaki pa komunidat. Di e manera akí ta kita loke ta tapa hende su wowo, pa prevení ku inkonsientemente nos ta resultá den situashonnan den futuro ku lo ta dañino i indeseá. Pa medio di añadí sifra na e perspektivanan, hende por imaginá un futuro deseabel i kon nan por logra esaki. A presentá e perspektivanan akí dia 15 di novèmber na Konseho Insular di Boneiru i na un públiko grandi durante e evento kultural Nos Zjilea di 26 di novèmber 2022, kaminda gezaghèber interino a aprobá e trabou.

===========================================

BròKèS 93.5 ………… Skuch’é!

4 views
BROKES 93.5 - Mas i Mas ta skuch'e

Kontakto

Buskando mas informashon?
Tuma kontakto ku nos awe mes.

STUDIO; +599 701 0935

Djòni Leoneta; +599 786 9091

Ethel Leoneta; +599 796 9133

Djaluna pa djabièrnè

8or di mainta pa 6or di atardi

  • Instagram
  • YouTube
  • Facebook

Danki pa komunuika ku nos!

Nos Klientenan Felis

"Add a testimonial that a happy customer or client has said about working with you."

Amanda Johns, COO, HORIZON

Diamonds Music Logo.jpg
mcb.png
Untitled_edited.jpg
Logo - My Eye Optical.jpg
Bashi.png
bottom of page